Βιβλιοδεσία & Μεταξοτυπία

Στο πέρασμά μου από το ... άψογα... οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας, είχα την τύχη να παρακολουθήσω πολλά ενδιαφέροντα μαθήματα-εργαστήρια στο Τ.Ε.Ι. Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, που δυστυχώς είτε δεν διδάσκονται πια είτε υπολειτουργούν. Ανάμεσα σ' αυτά τα μαθήματα, λοιπόν, ήταν η μεταξοτυπία και η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία. Από τα πιο ενδιαφέροντα εργαστήρια της σχολής με πολλές δυνατότητες εφαρμογής, αλλά πολύ μικρές δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης. Έτσι, κράτησα την καλλιτεχνική βιβλιοδεσία σαν χόμπι και τη μεταξοτυπία (λόγω του δύσκολου εξοπλισμού) σαν... ανάμνηση.

Μεταξοτυπία: είναι μια τεχνική εκτύπωσης όπου το μελάνι περνάει δια μέσου της γάζας του τελάρου, πάνω στο προς εκτύπωση αντικείμενο αφού πάνω στη γάζα έχουμε δημιουργήσει το θέμα μας, δηλαδή με διάφορες τεχνικές έχουμε δημιουργήσει ανοικτά και κλειστά μέρη.

από τις σημειώσεις του μαθήματος Μεταξοτυπία Ι, Τ.Ε.Ι.Α.

Μετά από μια συζήτηση που είχαμε πρόσφατα στο μάθημα της χαρακτικής για τη μεταξοτυπία, διαπίστωσα ότι δεν είναι ιδιαιτερα γνωστή αυτή η μέθοδος εκτύπωσης και σκέφτηκα να κάνω ένα μικρό δωράκι με τις σημειώσεις του μαθήματος που είχα από τη σχολή. Έβγαλα φωτοτυπίες, αλλά ήθελα να είναι περιποιημένο το δώρο κι εδώ έρχεται η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία.

Χρειάστηκα ατλακόλ, χοντρό χαρτόνι, ύφασμα βιβλιοδεσίας, χαρτί κραφτ και χαρτιά για τα εσώφυλλα.
Αφού μέτρησα τις διαστάσεις των σημειώσεων, προσθέτωντας 5 χιλ επάνω, 5 χιλ. κάτω (ύψος) και 5 χιλ απο τη μια πλευρά μόνο (πλάτος), έκοψα 2 χαρτόνια σε αυτό το μέγεθος για τα εξώφυλλα.
Έκοψα και 2 χαρτόνια για οδηγούς της ράχης του βιβλίου. Μετρώντας τη ράχη των φωτοτυπιών και προσθέτωντας τα πάχη των χαρτονιών από τα καπάκια, έχουμε το πλάτος της ράχης του βιβλίου.
Σε χαρτί κραφτ, σημειώνω αυτές τις διαστάσεις και αφήνω άλλα 2 - 3 εκ. για να κολλήσω εκεί τα εξώφυλλα όπως φαινεται στη φωτογραφία.

Το επόμενο βήμα είναι να κολλήσουμε το ύφασμα με ατλακόλ, προσεκτικά να μην μείνει αέρας ανάμεσα και κάνει ζάρες, ούτε να βγεί η κόλλα από την άλλη πλευρά του υφάσματος και να το λερώσει. Μετά κόβουμε το ύφασμα διαγώνια στις γωνίες για να μη γίνει πολύ χοντρό όταν διπλωθεί και ξεκινάμε να κολλάμε το υπόλοιπο του υφάσματος στο εσωτερικό κομμάτι.

Πρώτα κολλάμε τις μικρές διαστάσεις και μετά τις μεγάλες, με πολύ προσοχή στις γωνίες για να γίνουν όμορφες και κοντά στα ράχη με πίεση ανάμεσα στα χαρτόνια για να κάνουμε τα λούκια, ώστε να ανοίγει το βιβλίο σωστά.

Στο επόμενο βήμα διαλέγουμε χαρτιά για τα εσώφυλλα. Αυτά θα κολληθούν εσωτερικά στα καπάκια και κοντά στη ράχη του σώματος (των φύλλων). Τα κόβουμε σε διάσταση όσο το διπλάσιο του σώματος.

Το σώμα του βιβλίου στη συγκεκριμένη περίπτωση που είναι μεμονωμένα φύλλα, πρέπει να χαραχθεί με μερικές κάθετες εγκοπές στη ράχη, να περαστεί κόλλα κατα μήκος της ράχης και εναλλάξ να βυθίσουμε στις χαραγματιές βαβμακερό σπάγγο που θα συγκρατεί τα φύλλα. Για μεγαλύτερη αντοχή, λόγω έλλειψης κατάλληλων υλικών από την αγορά, κολλάμε κι ένα εξτρα κομμάτι χαρτί κράφτ κατά μήκος της ράχης.

Δυστυχώς, όμως, δεν έχω φωτογραφίες απο αυτό το κομμάτι. Το πρόβλημα είναι ότι με συνεχώς λερωμένα χέρια δεν μπόρεσα να βγάλω αρκετές φωτογραφίες από ολη τη διαδικασία για να καταλάβετε πιο αναλυτικά τα βήματα, αλλά και το ότι είχε ήδη νυχτώσει και πολλές φωτογραφίες βγήκαν χάλια! Επιφυλασσομαι για την επόμενη φορά...

Το σώμα, λοιπόν, κολλάει στα καπάκια με τη βοήθεια των εσωφύλλων. Βάζουμε πρόχειρα χαρτιά/εφημερίδες ανάμεσα στα καπάκια και το σώμα για να τραβήξουν την υγρασία και κανονικά σε αυτο το στάδιο το βιβλίο θα έπρεπε να μπεί σε πρέσα για αρκετές ώρες μέχρι να στεγνώσει. Τη δουλειά, όμως, της πρέσας μπορούν να την κάνουν μια ντάνα βαριά βιβλία που θα τοποθετηθούν επάνω στο βιβλίο που φτιάξαμε, για ένα 24ωρο.

Σχεδόν έτοιμο το βιβλίο, θέλει έναν τίτλο. Τύπωσα τον τίτλο σε διάφορες γραμματοσειρές, αλλά όταν προσπάθησα να το αποτυπώσω στο εξώφυλλο, δεν έπιανε το καρμπόν στο ύφασμα! Αναγκαστικά, το σχεδίασα με μολύβι στο περίπου και το έβαψα με ακρυλικό χρώμα.

Ένα τέτοιο δώρο, όμως, δεν μπορεί να μην έχει μια χειροποίητη συσκευασία, οπότε έφτιαξα ένα φάκελο από χαρτί κραφτ στο οποίο είχα τυπώσει κόκκινες καρδιές και παραδόδηκε το δώρο χέρι με χέρι!